Erytrytol (erytrol) oznaczany często na etykietach spożywczych symbolem E968 należy do cukrów alkoholowych (poliole). Jest on coraz częściej spotykanym słodzikiem w produktach dostępnych na półkach sklepowych w marketach i sklepach dla sportowców. Wiele osób używa go jako zamiennik cukru do domowej roboty słodyczy, deserów i przekąsek. Celem stosowania erytrytolu jest zastąpienie standardowego cukru i obniżenie kaloryczności produktu. Jego słodkość względna (w prostych słowach postrzeganie i wrażenie słodkiego smaku po zjedzeniu produktu) określana jest na poziomie 70% (w porównaniu do słodkości cukru, przy założeniu, że słodkość cukru wynosi 100%). Spójrzmy na porównanie innych słodzików pod względem słodkości i kaloryczności.
Warto wiedzieć, że niewielkie ilości erytrytolu znajdziemy w naturze – owocach i warzywach (gruszki, melony, grzyby), a także w produktach fermentowanych – w winie, serach, sosie sojowym, a także w owocach morza. W sklepach znajdziemy jednak taki, który jest głównie wytwarzany z produktów, które również są naturalne, ale wykorzystuje się do tego procesu pewne grzyby (podobnie jak wykorzystuje się bakterie do wytwarzania jogurtów). Erytrytol należy do rodziny polioli, a jego “bracia” to: ksylitol, sorbitol, mannitol, maltitol, laktitol. Pewnie część z Was spotkała się z ksylitolem. Resztę polioli raczej nie wykorzystujemy do domowego użytku, ale możemy spotkać je czytając etykiety np. napojów czy batoników. Przyjrzyjmy się teraz, jakie cechy posiada erytrytol oraz czy jest bezpieczny.
Kaloryczność erytrytolu
Erytrytol ma niewiele kalorii (zgodnie z europejską dyrektywą kaloryczność erytrytolu wynosi do 0,2kcal/1g). Często spotykamy określenie, że jest on “bezkaloryczny”, “bez kalorii”. Chociaż nie jest to do końca prawda, jednak wykorzystywana ilość jest zwykle tak niska, że nie wpływa prawie w ogóle na całkowitą kaloryczność danego produktu zawierającego słodzik. Na tle innych słodzików z grupy polioli jest najmniej kaloryczny.
Erytrytol a bezpieczeństwo
Zbadano, czy erytrytol jest toksyczny i czy może nam szkodzić. Po podawaniu wysokich dawek erytrytolu ludziom nie zaobserwowano żadnych zmian w ich metabolizmie, ani pracy organów (serce, nerki, etc.). Erytrytol jest pod tym względem zupełnie bezpieczny. Warto jednak przyjrzeć się, czy dobrze go trawimy i jaki wpływ ma na układ trawienny.
Erytrytol a trawienie
Jest to jeden z aspektów, którego nie można pominąć. Poliole (w tym erytrytol) mogą wywoływać problemy trawienne. Ze względu na chemiczną strukturę nasze ciało trawi je inaczej i w większości “przechodzą” przez układ pokarmowy w sposób nienaruszony docierając do jelita grubego. W jelicie grubym ulegają fermentacji przez bakterie, a w efekcie mogą pojawiać się gazy. Spożywanie wysokich dawek polioli może powodować gazy, wzdęcia i ogólny dyskomfort. Warto wiedzieć, że poliole (w tym erytrytol) należą do kategorii produktów FODMAPs, dobrze znanym zwłaszcza dla osób z SIBO.
Erytrytol wyróżnia się spośród innych polioli pod względem trawienia. W większości przedostaje się do układu krwionośnego zanim trafi do jelita grubego. Erytrytol krąży we krwi, aż w końcu trafia do układu moczowego i zostaje wydalony. 90% spożytego erytrytolu jest usuwane z moczem. To sprawia, że u wielu osób nie wywołuje problemów trawiennych. Jednak pamiętajmy, że liczy się dawka. Stosowany w nadmiarze będzie powodował wzdęcia, gazy, bowiem 10% słodzika trafia do jelita grubego ulegając fermentacji. Jedno badanie wskazuje, że 1g erytrytolu na 1 kg masy ciała jest ilością dobrze tolerowaną. Z kolei inne mówi, że 50g erytrytolu może wywołać “bulgotanie” treści pokarmowej i wzdęcia. To sugeruje, że tolerancja erytrytolu jest czymś zupełnie indywidualnym, dlatego warto na sobie sprawdzić zaczynając od spożywania małych dawek np. 5g, poprzez zwiększanie ich o kolejne gramy.
Erytrytol a insulina
Krąży informacja, że słodziki, w tym erytrytol, powodują duży wyrzut insuliny, co jest niekorzystną i niebezpieczną sytuacją. Insulina to taki hormon, który jest wydzielany w odpowiedzi na spożyty posiłek. Jeśli jemy posiłek bogaty w węglowodany, insulina uwalnia się, by obniżyć poziom wysokiego cukru. Kiedy zdrowi ludzie spożywają erytrytol, nie odnotowuje się u nich wyrzutu insuliny, co potwierdza badanie na mężczyznach w wieku 45-58 lat. Co więcej, erytrytol jest polecany u osób z cukrzycą i problemami z glikemią.
Erytrytol a cholesterol, trójglicerydy
Nie zauważa się, by erytrytol wpływał na poziom cholesterolu, jego frakcje i trójglicerydy.
Erytrytol a ryzyko chorób serca
W przeprowadzonych badaniach nie zauważono szkodliwości stosowania erytrytolu wobec układu krwionośnego. Co więcej, 36g erytrytolu mogło mieć wpływ na wzmocnienie naczyń krwionośnych, jednak wobec tego potrzebne jest więcej dowodów.
Erytrytol a szkliwo zębów
Erytrytol w porównaniu do białego czy trzcinowego cukru nie powoduje niszczenia szkliwa zębów i próchnicy. Erytrytol jest oporny na działanie bakterii znajdujących się w jamie ustnej. Może nawet blokować rozwój niektórych bakterii, które wytwarzają kwasy niszczące strukturę zębów i przyczyniające się do próchnicy. Możemy być zupełnie spokojni o stan naszych zębów.
Podsumowując, nie musimy bać się erytrytolu. Jest to bezpieczny produkt, jeśli stosujemy go w umiarkowanych ilościach. Pamiętajmy, że każdy produkt może szkodzić, jeśli jest spożywany w nadmiarze. Jedyny minus, jaki zauważa się w przypadku słodzika jest właśnie ryzyko wzdęć i gazów. Jednak zwykle w produktach takich jak napoje czy batony znajdziemy bezpieczną dawkę erytrytolu pod względem trawienia. Erytrytol jest zdecydowanie jednym z najlepszych zamienników cukru, nie tylko ze względu na znikomą kaloryczność, ale i brak wpływu na metabolizm i stan uzębienia.
Bibliografia:
